Các “thành phần nhỏ hơn” này đều thuộc “cư dân” của thế giới nguyên
tử và có nhiều chủng loại. Ban đầu người ta phát hiện 4 loại: điện tử,
quang tử, proton và nơtron. về sau người ta lại phát hiện thêm positron
(điện tử dương), nơtrino, mezon, siêu tử, variton v.v... người ta gọi
chúng là các hạt cơ bản. Vào năm 1972, Viện nghiên cứu vật lý năng lượng
cao của Trung Quốc ở Vân Nam đã đo đạc các tia vũ trụ và phát hiện một
hạt nặng mới mang điện là hyperon. Vào mùa thu năm 1974, một nhà vật lý
quốc tịch Mỹ là giáo sư Đinh Triệu Trung cùng các đồng sự đã phát hiện
một loại quang tử nặng mối gọi là hạt J. Vào năm 1979, Đinh Triệu Trung
và các đồng sự lại phát hiện một loại hạt cơ bản như proton, nơtron do
tổ chức hợp các hạt quac và các mezon tạo nên. Vì vậy ngày nay có người
cho proton và nơtron không phải là hạt cơ bản. Theo 80"liệu thống kê,
hiện tại người ta phát hiện gần 400 loại hạt cơ bản, và đội ngũ các hạt
cơ bản ngày càng được phát hiện tiếp tục và bổ sung.
Trong họ hàng các hạt cơ bản, các hạt khác nhau rất nhiều. Ví dụ một
hạt nơtrino hoặc phản nơtrino chỉ có khối lượng bằng 1 phần vạn khối
lượng của điện tử. Có điều đáng chú ý là khối lượng của quang tử
(photon) bằng không. Hạtcó khối lượng lớn nhất là các siêu tử. Siêu tử
có khốilượng lớn gấp 624000 lần khối lượng điện tử. Chỉ có điều thời
gian sống các siêu tử rất ngắn chỉ vào khoảng 1 phần tỉ của giây. Gia
đình họ mezon rất nhiều, có loại mang điện dương, có loại mang điện âm,
có loại không mang điện, khối lượng của các mezon trung gian giữa điện
tử và proton. Có loại mezon có thể xâm nhập vào hạt nhân nguyên tử khơi
mào cho các phản ứng hạt nhân.
Người ta còn phát hiện các hạt cơ bản có thể biến đổi qua lại. Ví dụ
với các điện tử và dương điện tử: hai loại hạt này có kích thước như
nhau, khối lượng như nhau, mang cùng lượng điện chỉ có khác dấu, một
loại mang điện âm, một loại mang điện dương. Khi dương điện tử gặp điện
tử sẽ biến thành hai photon. Khi một proton gặp một phản proton sẽ mất
điện tích và biến thành phản trung tử không tích điện tích. Vào tháng 3 -
1960, nhà vật lý học Trung Quốc Vương Cán Xương trong cuộc hội nghị
quốc tế lần thứ IX về vật lý năng lượng cao đã đọc báo cáo vê' hạt siêu
tử là hạt phản sigma tích điện âm . Từ đấy có thể thấy các “cư dân” nhỏ
bé trong thế giới nguyên tử không phải đứng cô lập mà có liên hệ vối
nhau, biến hóa lẫn nhau.
Hạt cơ bản có phải là hạt nhỏ nhất, “cơ bản” nhất trong thế giới vật
chất không? Thực ra không tồn tại các “hạt cơ bản” không thể chia nhỏ
được, người ta thấy càng đi sâu thì càng thấy thế giới các hạt cơ bản là
vô cùng, vô tận. Ngày nay người ta đưa ra nhiều lý thuyết liên quan đến
các hạt cơ bản. Các nhà vật lý Trung Quốc đưa ra “mô hình lớp hạt”, nhà
vật lý nổi tiếng Nhật Bản Bản Điền đưa ra “mô hình Bản Điền” v.v...
Cho dù “cư dân” thế giới nguyên tử có nhỏ đến mức nào, nhưng các nhà
khoa học đang nghiên cứu, nỗ lực mở ra tấm màn bí mật các hạt cơ bản.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét